గ్లోబల్ ఎయిడ్స్ కార్యక్రమాలకు అమెరికా నిధులు భారీగా తగ్గించటంపై ఐక్యరాజ్య సమితి తీవ్ర ఆందోళన వ్యక్తం చేసింది. నిధుల కోత అలాగే కొనసాగితే, 2029 కల్లా ఎయిడ్స్‌తో 40 లక్షల మంది ప్రాణాలు కోల్పోతారు. 60 లక్షల కొత్త హెచ్ఐవీ ఇన్‌ఫెక్షన్లు వెలుగు చూస్తాయని హెచ్చరించింది. దశాబ్దాలుగా అమెరికా ఎయిడ్స్ కార్యక్రమాలకు భారీగా నిధులు సమకూర్చింది. ఇది వ్యాధితో చనిపోవు వారి సంఖ్యను మూడు దశాబ్దాలలో కనిష్ఠ స్థాయికి తగ్గించింది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఎంతో మంది ప్రాణాలను రక్షించే మందులు అందించింది. అయితే గత ఆరు నెలల్లో అమెరికా నిధులు ఆకస్మికంగా నిలిపివేయడం “వ్యవస్థాగత షాక్” ఇచ్చిందని ఐక్యరాజ్య సమితి అధికారులు ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు.
సరఫరా వ్యవస్థలు అస్తవ్యస్తం:
“నిధులు కోత సరఫరా వ్యవస్థలను అస్తవ్యస్తం చేసింది. ఆరోగ్య కేంద్రాలను మూసివేశారు. వేలాది ఆరోగ్య క్లినిక్‌లలో సిబ్బంది లేరు. నివారణ కార్యక్రమాలు, హెచ్ఐవీ పరీక్షలు నిలిచిపోయాయి. అనేక కమ్యూనిటీ సంస్థలు తమ హెచ్ఐవీ కార్యకలాపాలను తగ్గించాయి లేక నిలిపివేశాయి” అని యుఎన్‌ఎయిడ్స్ గురువారం విడుదల చేసిన నివేదికలో పేర్కొంది. ఇతర ప్రధాన దాతలు సైతం తమ మద్దతు తగ్గించుకోవచ్చు అని యుఎన్‌ఎయిడ్స్ ఆందోళన వ్యక్తం చేసింది. ఇది ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఎయిడ్స్‌కు వ్యతిరేకంగా సాధించిన దశాబ్దాల పురోగతికి విఘాతం కలిగిస్తుంది. యుద్ధాలు, భౌగోళిక రాజకీయ మార్పులు, వాతావరణ మార్పుల వల్ల బహుపాక్షిక సహకారం ప్రమాదంలో ఉంది.
ట్రంప్ నిర్ణయం ప్రభావం:
2025లో గ్లోబల్ హెచ్ఐవీ ప్రతిస్పందనకు అమెరికా 4 బిలియన్ డాలర్లు ఇస్తామని హామీ ఇచ్చింది. కానీ జనవరిలో అప్పటి అమెరికా అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ అన్ని విదేశీ సహాయాన్ని నిలిపివేయాలని ఆదేశించారు. తర్వాత యుఎస్‌ఎఐడి (USAID)ని మూసివేయాలని నిర్ణయం తీసుకున్నారు. లివర్‌పూల్ విశ్వవిద్యాలయానికి చెందిన హెచ్ఐవీ నిపుణుడు ఆండ్రూ హిల్ మాట్లాడుతూ, ట్రంప్ అమెరికా డబ్బును తన ఇష్టానుసారం ఖర్చు చేసే అధికారం ఉంది. కానీ క్లినిక్‌లు రాత్రికి రాత్రే మూతపడి ఆఫ్రికాలో రోగులను ఇబ్బంది పాలు చేయకుండా, ఏ బాధ్యత గల ప్రభుత్వమైనా ముందుగానే హెచ్చరిక ఇచ్చి ఉండేది అని అన్నారు.
పెప్‌ఫార్ (PEPFAR) ఒక జీవనరేఖ:
అమెరికా అధ్యక్షుడు జార్జ్ డబ్ల్యూ బుష్ 2003లో “ప్రెసిడెంట్స్ ఎమర్జెన్సీ ప్లాన్ ఫర్ ఎయిడ్స్ రిలీఫ్” (PEPFAR)ను ప్రారంభించారు. ఇది ఒకే వ్యాధిపై దృష్టి సారించిన దేశంలో అతిపెద్ద నిబద్ధత. యుఎన్‌ఎయిడ్స్ ఈ కార్యక్రమాన్ని అధిక హెచ్ఐవీ రేట్లు ఉన్న దేశాలకు “జీవనరేఖ” అని పేర్కొంది. ఇది 84.1 మిలియన్ల మందికి పరీక్షలు, 20.6 మిలియన్ల మందికి చికిత్స అందించింది. నైజీరియా డేటా ప్రకారం, హెచ్ఐవీని నివారించడానికి తీసుకునే మందుల బడ్జెట్‌లో 99.9% పెప్‌ఫార్ నిధులతోనే నడిచింది. 2024లో ప్రపంచవ్యాప్తంగా దాదాపు 630,000 ఎయిడ్స్ సంబంధిత మరణాలు సంభవించాయి. 2004లో 2 మిలియన్లకు చేరిన తర్వాత 2022 నుండి ఈ సంఖ్య దాదాపుగా అలాగే ఉంది.
అమెరికా నిధులు తగ్గించకముందే హెచ్ఐవీని అరికట్టే పురోగతి అసమానంగా ఉంది. కొత్త ఇన్‌ఫెక్షన్లలో సగం సబ్-సహారా ఆఫ్రికాలో ఉన్నాయని యుఎన్‌ఎయిడ్స్ చెప్పింది. డాక్టర్స్ వితౌట్ బోర్డర్స్ ఛారిటీకి చెందిన టామ్ ఎల్‌మాన్ మాట్లాడుతూ, కొన్ని పేద దేశాలు ఇప్పుడు తమ సొంత హెచ్ఐవీ కార్యక్రమాలను మరింతగా నిధులు సమకూరుస్తున్నా, అమెరికా వదిలిపెట్టిన లోటును పూడ్చడం అసాధ్యం.
సమాచార లోపం ప్రమాదం:
నిపుణులు మరో నష్టాన్ని కూడా భయపడుతున్నారు: డేటా. ఆఫ్రికా దేశాల్లో హెచ్ఐవీ నిఘా, ఆస్పత్రి, రోగి, ఎలక్ట్రానిక్ రికార్డులతో సహా చాలా వరకు అమెరికా చెల్లించింది. ఇప్పుడు అదంతా అకస్మాత్తుగా ఆగిపోయింది. “హెచ్ఐవీ ఎలా వ్యాపిస్తోందో నమ్మదగిన డేటా లేకుండా దానిని ఆపడం చాలా కష్టం” అని డ్యూక్ విశ్వవిద్యాలయానికి చెందిన గ్లోబల్ హెల్త్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ డైరెక్టర్ డాక్టర్ క్రిస్ బేరర్ అన్నారు.
హెచ్ఐవీని అంతం చేయగల ఇంజెక్షన్
ఇది ఇలా ఉంటే, గత ఏడాది ప్రచురించిన అధ్యయనాల ప్రకారం, ఫార్మాస్యూటికల్ తయారీదారు గిలియాడ్ మందు వైరస్‌ను నివారించడంలో 100% ప్రభావవంతంగా పనిచేస్తుంది. రెండు సంవత్సరాలకు ఒకసారి తీసుకునే ఇంజెక్షన్ హెచ్ఐవీని అంతం చేయగలదు. గురువారం జరిగిన ఒక ప్రారంభ కార్యక్రమంలో దక్షిణాఫ్రికా ఆరోగ్య మంత్రి ఆరోన్ మోట్‌సోలెడి మాట్లాడుతూ, “అవసరమైన ప్రతి కౌమార బాలికకు ఇది అందుతుంది” అని అన్నారు. గతంలో అమెరికా సహాయంపై తమ ఖండం ఆధారపడటం “భయంకరమైన” విషయమని చెప్పారు.
గత నెలలో అమెరికా ఫుడ్ అండ్ డ్రగ్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ ఈ మందును, యెజ్టుగో (Yeztugo) అని పిలుస్తారు, ఆమోదించింది. ఇది ఎయిడ్స్ మహమ్మారిని నివారించడానికి “నిర్ణయాత్మక క్షణం” అయ్యి ఉండాలి అని అడ్వకేసీ గ్రూప్ పబ్లిక్ సిటిజన్కు చెందిన పీటర్ మాయర్బార్డుక్ అన్నారు. అయితే గిలియాడ్ ధర నిర్ణయం అవసరమైన అనేక దేశాలకు అందుబాటులో లేకుండా చేస్తుంది అని కార్యకర్తలు అన్నారు.
