వంకాయ.. భారతీయ వంటల్లో, ముఖ్యంగా తెలుగు రాష్ట్రాల్లో విరివిగా ఉపయోగించే కూరగాయ. గుత్తి వంకాయ కూరకు ఉన్న ప్రత్యేక అభిమానం గురించి చెప్పనక్కర్లేదు. “ఆహా ఏమి రుచి.. తినరా మైమరిచి” అన్న పాట కూడా వంకాయ ప్రాముఖ్యతను తెలుపుతుంది. వంకాయ కూర, పచ్చడి, పులుసు, ఫ్రై.. ఇలా రకరకాల వంటకాలు చేస్తుంటారు. అయితే, వంకాయ కొనేటప్పుడు చాలామంది ఎదుర్కొనే ఒక పెద్ద సమస్య ఉంది: పురుగులు, అధిక గింజలు. ఒక్కోసారి కిలో వంకాయలు తెస్తే పావు కేజీపైనే పురుగులు పట్టినవి పారేయాల్సి వస్తుంది. పైగా, గింజలు ఎక్కువగా ఉన్న వంకాయలు రుచిగా ఉండవని పెద్దలు చెబుతారు. అందుకే, తక్కువ గింజలుండి, పురుగులు లేని వంకాయలను ఎంచుకోవడం ఒక సవాలుగా అనిపిస్తుంది. అయితే, కొన్ని చిట్కాలు పాటిస్తే మార్కెట్ నుంచి మంచి వంకాయలు ఇంటికి తెచ్చుకోవచ్చు. అవేంటో ఇప్పుడు చూద్దాం!
వంకాయ పైభాగాన్ని పరిశీలించండి
మార్కెట్లో వంకాయలను కొనుగోలు చేసే ముందు, వాటి ఉపరితలాన్ని జాగ్రత్తగా తనిఖీ చేయండి. మంచి వంకాయ తొక్క నునుపుగా, మెరుస్తూ, ముదురు రంగులో ఉంటుంది. వంకాయపై గోధుమ రంగు లేదా నల్ల మచ్చలు కనిపిస్తే, అలాంటి వాటిని కొనకండి. ఎందుకంటే అలాంటి వంకాయలు లోపల కుళ్లిపోయి ఉండవచ్చు లేదా పురుగులు పట్టి ఉండవచ్చు. కాబట్టి, వంకాయలు కొనే ముందు ఈ విషయాన్ని తప్పకుండా గుర్తుంచుకోండి.
వంకాయను నొక్కి చూడండి
తెలిసో, తెలియకో మనం చాలాసార్లు ఎక్కువ గింజలు ఉండే వంకాయలను కొనుగోలు చేస్తుంటాం. గింజలు ఎక్కువగా ఉన్న వంకాయలు రుచి అంత బాగా ఉండవని నిపుణులు చెబుతారు. అందుకే, వంకాయను కొనేటప్పుడు మీ చేతితో తేలికగా నొక్కి చూడండి. వంకాయను నొక్కినప్పుడు అది లోపలికి వెళ్ళి, మళ్లీ మామూలు స్థితికి వస్తే, దానిలో గింజలు తక్కువగా ఉన్నాయని అర్థం. అదే నొక్కిన తర్వాత కూడా అలాగే ఉండి బరువుగా అనిపిస్తే, ఆ వంకాయలో గింజలు ఎక్కువగా ఉన్నాయని అర్థం.
కాండం దగ్గర చెక్ చేయండి
వంకాయలను కొనేటప్పుడు, ముందుగా దాని కాండం (తొడిమ) దగ్గర జాగ్రత్తగా పరిశీలించండి. అక్కడ సన్నని రంధ్రాలు కనిపిస్తే, దానిలో పురుగులు ఉన్నాయని అర్థం. ఇది కాకుండా, వంకాయ చాలా మృదువుగా అనిపిస్తే, అది లోపలి నుండి కుళ్ళిపోయి ఉండవచ్చు. ఒకవేళ వంకాయ ఉపరితలంపై ఎక్కువ నల్ల మచ్చలు ఉంటే, అది ఎక్కువ కాలం నిల్వ ఉంచినదని అర్థం. అలాంటి వాటిలోని పోషకాలు ఇప్పటికే తగ్గిపోయి ఉంటాయని గ్రహించండి.
మధ్య తరహా వంకాయలు కొనండి
వంకాయలు కొనేటప్పుడు ఈ చిట్కా చాలా బాగా పని చేస్తుంది. చాలామంది పెద్ద సైజు వంకాయలు కొంటుంటారు, మరికొందరు ఎక్కువ వస్తాయని చిన్న సైజు వంకాయలు కొంటుంటారు. అయితే, ఇది సరైన పద్ధతి కాదు. ఎప్పుడూ మధ్య తరహా సైజులో ఉన్న వంకాయలను కొనండి. పెద్ద పరిమాణంలో ఉన్న వంకాయల్లో ఎక్కువ గింజలు ఉండి, రుచిని ప్రభావితం చేస్తాయి. చిన్న పరిమాణంలో ఉన్న వంకాయలు కూడా అంత రుచిగా ఉండకపోవచ్చు. మధ్య తరహా వంకాయలు తక్కువ గింజలతో ఉండి, మంచి రుచితో ఉంటాయని నిపుణులు అంటున్నారు.
వంకాయపై రసాయనాలను ఎలా గుర్తించాలి?
ఈ రోజుల్లో కల్తీ లేని పదార్థం అంటూ లేదు. కూరగాయలు, పండ్లు, ఇంట్లో వాడే ప్రతి వస్తువులోనూ కల్తీ కనిపిస్తోంది. వంకాయ విషయంలో కూడా ఇది వర్తిస్తుంది. వంకాయను మెరిసేలా చేయడానికి కొందరు వ్యాపారులు తరచుగా మైనపు లేదా రసాయనాల పొరను పూస్తారు. వంకాయ చాలా మెరుస్తూ కనిపిస్తే దాన్ని జాగ్రత్తగా పరిశీలించండి. వంకాయను తాకినప్పుడు జిగురుగా అనిపిస్తే దాన్ని కొనకండి. అలాంటి వంకాయపై రసాయనాలు ఉండవచ్చు, అవి ఆరోగ్యానికి హానికరమని నిపుణులు హెచ్చరిస్తున్నారు.
వంకాయతో ఆరోగ్యం
వంకాయలో ఎన్నో పోషకాలు ఉన్నాయి. ఫోలేట్, పొటాషియం, మెగ్నీషియం, బి విటమిన్లు, యాంటీ ఆక్సిడెంట్లు, ఫైబర్ వంటి పోషకాలు వంకాయలో పుష్కలంగా లభిస్తాయి. ముఖ్యంగా డయాబెటిస్ రోగులకు వంకాయ మేలు చేస్తుంది; టైప్-2 డయాబెటిస్ రోగుల రక్తంలో షుగర్ స్థాయిలను తగ్గించడంలో వంకాయ సహాయపడుతుందని నిపుణులు అంటున్నారు. వంకాయ శరీరంలో ఉండే అదనపు ఐరన్‌ను తొలగించడంలో సహాయపడుతుంది. వంకాయలోని పొటాషియం గుండె ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరుస్తుంది. ఫైబర్, తక్కువ పిండి పదార్థాలు (కార్బోహైడ్రేట్లు) ఉండటం వల్ల బరువు తగ్గాలనుకునేవారికి ఇది ఒక మంచి ఎంపిక. రుచికి రుచి, ఆరోగ్యానికి ఆరోగ్యం అందించడంలో వంకాయ సహాయపడుతుంది. అందుకే, వంకాయ కొనే ముందు పైన చెప్పిన చిట్కాలను పాటిస్తే మంచి ఫలితాలు ఉంటాయి.
